Rượu ngô Lai Châu

Rượu ngô Lai Châu hay còn gọi là rượu ngô Sùng Phài, rượu Mông Kê đã từ lâu trở thành một loại đặc sản của vùng đất Lai Châu. Rượu ngô nơi đây nổi tiếng với mùi thơm đặc trưng, rượu uống êm, không gây đau đầu. Ngày nay, rượu ngô Lai Châu dần dần đã trở thành những món quà quý của du khách mỗi khi tới với vùng đất Lai Châu chúng tôi.

Lai Châu, mảnh đất nằm phía bên kia dãy núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, nơi đây được thiên nhiên ban tặng cho khí hậu rất mát mẻ, nguồn nước trong mát, thiên nhiên phong phú,… làm cho vùng đất này rất giàu sức sống.

Xã Sùng Phài cũ trước kia, sau khi được nhà nước chia danh giới lại, một phần của xã đã thuộc thành phố Lai Châu bây giờ, một phần thuộc xã Nậm Loỏng huyện Tam Đường. Vì thế, nói Sùng Phài thuộc thành phố Lai Châu cũng đúng, mà nói Sùng Phài thuộc Tam Đường cũng không sai.

Sùng Phài nổi tiếng với nghề nấu rượu truyền thống. Không biết từ bao giờ, nhưng từ rất lâu rồi, các cụ bô lão người Mông trong làng kể là khi các cụ sinh ra thì đã có nhà nấu rượu ngô này rồi. Rượu ngô Lai Châu nấu ở địa danh này là ngon nhất, cũng như rượu ngô Lào Cai thì rượu ngô Bắc Hà là ngon nhất.

Cũng giống như rượu ngô ở các địa phương khác, rượu ngô Lai Châu được nấu từ men lá thảo dược. Các loại lá thảo dược để làm ra men ít nhất khoảng 15 loại lá cây thuốc, các loại lá cây này phải được thu hái vào những ngày thời tiết đẹp trời, không bị mưa thì lá cây mới có nhiều chất dược liệu nhất. Ngoài loại men lá đó ra, thì một số hộ nấu rượu còn truyền nhau một loại men của loại hạt như men Hồng Mi của Bắc Hà cũng cho chất lượng rượu rất ngon. Bản Sùng Phài thì thường dùng men lá, bản Sin Chải, Trung Chải thì hay dùng men Hồng Mi.

Ngô nấu rượu ở đây vẫn thường dùng là loại ngô ta, ngô có hạt nhỏ chắc nhưng cho chất lượng rượu ngô tốt nhất. Khác với Hà Giang và Bác Hà, Lai Châu có địa hình chủ yếu là đất, độ phì nhiêu của đất rất tốt nên ngô Lai Châu trồng thường cho năng suất cao hơn cả, chất lượng hạt ngô cũng chắc hơn nhiều. Vì vậy, rượu ngô Lai Châu có chất lượng đều hơn rượu ngô các nơi khác.

Do Lai Châu nằm về một bên của dãy Hoàng Liên Sơn, nên nơi đây có rất nhiều mạch nước ngầm tinh khiết. Sùng Phài có rất nhiều mạch nước ngon phù hợp cho việc nấu rượu ngô truyền thống. Nước ở Sùng Phài trong vắt, rất mát và uống nước lã rất ngọt mà không sợ đau bụng.

Tôi là một người rất yêu phong cảnh Tây Bắc, yêu con người Tây Bắc, yêu ẩm thực Tây Bắc,… tôi đi khá nhiều, uống rất nhiều các loại rượu ngô, nhưng rượu ngô Lai Châu, rượu ngô Sùng Phài vẫn để lại trong tôi rất nhiều ấn tượng. Rượu ngô Lai Châu không sốc, gắt như các loại rượu ngô khác, mà rượu ngô Lai Châu êm dịu, lâng lâng như nét đẹp của người Mông và người Thái pha trộn lại với nhau.

Năm 2014, nhận thấy tiềm năng của nghề truyền thống nấu rượu ngô Lai Châu đem lại, UBND xã Nậm Loỏng đã thành lập làng nghề nấu rượu truyền thống. Giờ đây, đến với Lai Châu, quý khách cũng có thể đến tận nơi cùng bà con nấu rượu ngô Lai Châu rồi mang về quê làm quà cho người thân nhé. Với cam kết từ phía chính quyền xã, cam kết của các hộ nấu rượu ngô trong làng nghề. Hy vọng, rượu ngô Lai Châu không bị thương mại hóa quá  nhanh như các loại rượu ngô khác, để hương vị rượu ngô Lai Châu sẽ còn bay xa hơn nữa.